Terry Gilliam, 18 yıldır önce açıkladığı projesini hala çekmeye çalışıyor ama bugün yine kötü haber geldi. The Man Who Killed Don Quixote, tarihin en lanetli senaryolarından biri oldu. Cervantes, Don Quixote’un öyküsünde bu kadar melodram, hayal kırıklığı ve üzüntüye yer vermedi. Kısa bir kronoloji ve karşılaştırma bile Gilliam’ın yaşadıklarının Cervantes’in yazdıklarından daha kötü olduğunu gösteriyor.
Hazırlık
Kasım 1998: Fear and Loathing in Las Vegas’ın İngiltere galasının ardından Gilliam uzatılan mikrofonlara bir sonraki filminin The Man Who Killed Don Quixote olduğu açıklamasını yaptı. Senaryo Cervantes’in romanının yeniden uyarlamasıydı. Bir reklam ajansı yöneticisinin geçmişe gitmesi ve kendisini Sancho Panza’nın yerine Don Quixote’la maceradan maceraya koşarken bulacaktı.
Karşılaştırma: Alonso Quixano, kendine bir zırh bulup ismini “Don Quixote” olarak değiştirip. Yorgun atının ismini Rocinante koyup, komşu çiftliğin hiçbirşeyden haberi olmayan kızını da Dulcinea olarak isimlendirip maceraya atılacağını açıkladı. Komşusu Sancho Panza’ya da bir ada vereceğini söyleyerek kandırdı. Aslında Don Quixote’un Gilliam’dan daha umutlu bir öyküye adım attığı daha sonra ortaya çıkacaktı.
Birinci Mücadele
Nisan 2000: İki yıl dolaştıktan sonra Gilliam özellikle avrupalı yatırımcılardan para topladı ve oyuncu kadrosunu açıkladı. Johnny Depp, Vanessa Paradis, Miranda Richardson, Christopher Eccleston, Rossy de Palma ve Jean Rochefort filmde yer alacaktı. Gilliam, bir röportajda “İki yıldır uğraşıyoruz. Bu bir film hazırlığı için çok uzun bir süre ama neyse ki başlamaya hazırız” diye konuşuyordu. Prodüksiyon bütçesi 40 milyon dolardı. Tarihin en pahalı avrupa filmi olacaktı.
Eylül 2000: Çekimler başladı. İlk gün önceden lokasyonları araştıran ekiplerin çekim alanını bir NATO havaalanının yanında belirledikleri ortaya çıktı. Uçakların sesleri çekimleri engelliyordu. İkinci gün büyük bir fırtına çıktı ve seti sel bastı. Üçüncü gün Jean Rochefort bel ve sırt sakatlıklarıyla hastaneye kaldırıldı. Ekip uzun bir süre Rochefort’un dönmesini bekledi ancak bir süre sonra fransız aktörün dönemeyeceği haberi geldi. Çekimler iptal edildi.
2002: Filmin nasıl çekilemediğini anlatan Lost in La Mancha belgeseli gösterime girdi.
Karşılaştırma: Don Quixote, daha ilk macerasında yeldeğirmenlere karşı savaştı ve kaybetti. Bir hayalperest olan Quixote, bu yenilgiden ders almayarak maceralarını sürdürdü. Gilliam, kendi yeldeğirmeninin “prodüksiyon bütçeleri” olduğunu daha anlamamıştı.
İkinci Mücadele
2000-2008: Senaryonun hakları üzerinde sorunlar yaşandı. Gilliam, 8 yıl boyunca senaryoyu yeniden eline almak için uğraştı ve başarılı oldu. Film için yeniden hazırlıklara başladı.
Mayıs 2008: Senaryoda değişiklikler yapıldı. Eski çekimlerin tamamı çöpe atıldı. Oyuncular yeniden seçildi. Robert Duvall, Don Quixote’u oynaması için seçildi. Uzun bir süre Johnny Depp oynayıp oynamayacağı konusunda kararsız açıklamalar yaptı. Daha sonra iki Disney filminde oynamak için imza attı. En sonunda 17 Mayıs 2010’da Depp’in yerini Ewan McGregor’un aldığı açıklandı. Ön çalışmalar yeniden başladı.
Eylül 2010: Ön çalışmalar filmin daha pahalı bir prodüksiyon haline geldiğini gösterdi. Gilliam üzücü bir açıklamayla filmin yeniden ertelendiğini açıkladı. Dünyadaki ekonomik kriz piyasayı allak bullak etmiş, yatırımcılar yüzde yüz emin olmadıkları filme para yatırmak istemiyorlardı. Filmin “lanetli” imajı da yapım şirketlerini korkutuyordu.
Karşılaştırma: Don Quixote, ikinci macerasında kaçırıldığını sandığı at arabasındaki bir kadını kurtarmaya çalışıyordu. Mücadele boyunca rakiplerine yenildi, hatta dövüştüğü adamlardan biri kendisini zırh yerine yastıkla savunmasına rağmen yenildi. Ancak ona acıyan kadın ve arkadaşları numaradan teslim oldular. Gilliam’ın ikinci mücadelesindeki “senaryo artık elimde” rahatlaması bu sahte zafere benziyor gibi.
Üçüncü Mücadele
Ocak 2014: “Dreams of Don Quixote have begun again. Will we get the old bastard back on his horse this year?”. Bu iddialı Facebook mesajıyla hazırlıklar yeniden başladı. Çekimlerin 29 Eylül’de başlayacağı duyuruldu. İspanyol yatırımcı Adrián Guerra’nın filmi destekleyeceği açıklandı. İki ay içinde bu planlar da çöpe gitti. Zero Theorem’in basın turlarında konuşan Gilliam “Etrafımdaki akıllı ve mantıklı insanlar “15 yılını harcadın, artık bırak” diyorlar. Ama onlar akıllı ve mantıklı insanlar” sözleriyle aramaya ve inanmaya devam edeceğini belirtti.
Karşılaştırma: Kitapta Don Quixote’un olaylı bir cenaze ve kaçıp kovalamadan sonra dere kenarında durmasını okuruz. Dere kenarına Galiçyalılar yanaşır, Rocinante Galiçyalıların atlarına hallenir, çıkan kavgada Don Quixote ve Sancho Panza dayak yer. Gilliam da üçüncü denemesinde yatırımcılardan bir kez daha dayak yer. Don Quixote da, Gilliam da üçüncü kez denedikten sonra pes etmeleri gerektiğini anlamalıydı.
Dördüncü Mücadele
Haziran 2015: Bu sefer Amazon Stüdyoları filmi destekleyeceğini açıkladı. Robert Duvall’in yerini John Hurt’ün aldığı açıklandı. Eylül ayı geldiğinde Hurt’ün pankreas kanseri olduğu ve tedavi süreci nedeniyle filmin yeniden ertelendiği duyuruldu.
Karşılaştırma: Don Quixote, uyudukları hanın sahibinin kızının prenses olduğunu düşünüp, kurtarmaya çalışınca dayak yer. Her hastalığı geçiren hayali Fierarbras merheminin yaralarını iyileştireceğini düşünür. Gilliam, maalesef pankreas kanserini geçirecek hayali bile olsa bir merheme sahip değil.
Beşinci Mücadele
Mart 2016: Bu sefer Paulo Branco filmi desteklemeyi kabul etti. Başrollerde Adam Driver ve Michael Palin’in rol alacağı açıklandı.
30 Eylül 2016: Yapımcının söz verdiği paraya sahip olmadığı ve Terry Gilliam’ı boşu boşuna umutlandırdığı ortaya çıktı. Gilliam “Yine de bir şekilde devam edeceğiz. Bu film biz ölmeden, ölmeyecek” sözleriyle inadını gösterdi.
Karşılaştırma: Don Quixote, beşinci macerasında Don Fernando ve Luscinda’nın karşılıksız ve imkansız aşkına tanık olur. Gilliam filme olan aşkının karşılıksız olduğunu henüz anlayamadı diye düşünüyoruz.
Birinci Cildin Sonu
Gilliam’ın beş deneme ve Don Quixote’un ilk cildi oluşturan 5 macerası geride kaldığında Gilliam’ın daha çok zaman harcadığını, daha çok arkadaşının ciddi hastalıklara yakalandığını, uçak sesleri, kendisini kandıran sahte yapımcılar ve sel sularıyla kapıştığını görüyoruz.
İlk ciltteki karşılaştırmaya baktığımızda Gilliam’ın trajedisinin ağır bastığını söylememiz lazım. Bakalım kitabın ve Gilliam’ın geri kalanında neler yaşanacak?
