Kılıçoğlu Sineması 1950’li yılların başlarında faaliyete geçen, Eskişehir kent merkezinin en önemli yapılarından biridir. Sinema, apartman ve işhanı yapı bütünü ile kentin Porsuk Nehri ile kurduğu ilişkinin en önemli bölgesinde 2007 yılına kadar işlevini sürdürmüştür. Daha sonra iki salona bölünen fakat bu ölçekte Eskişehir’deki tek sinema salonu örneği olan yapı İstanbul’da yaşayanlar için Emek Sineması ne ise Eskişehir halkı için de o öneme ve değere sahiptir.
Yapı hakkında çok net bilgiler ve planlar bulunmasa da 1954 yılında Yüksek Mimar Abidin Mortaş tarafından projelendirilmiş olduğu bilgisi vardır. Peki yarım asırdır Eskişehir’e hizmet eden, cephesinde pers tuğlanın geniş ölçekte kullanıldığı ilk sivil yapı olma özelliği taşıyan bu mimari esere ne oldu? Emek Sineması’nın kaderini paylaşmaya başlayan, kentin en eski tek salonlu sineması yapılan AVM sinemalarının baskıları nedeniyle kapatıldı. 2006 yılında kira kontratlarının yenilenmemesi, yerine yapılacak avan projenin onaylanması ve yıkım kararının uygulamaya başlaması ile akibeti belli olan Kılıçoğlu sinemasının kapısına 16 Mayıs 2008 tarihinde bir daha hiç açılmamak üzere kilit vuruldu. 2010 yılında yapının yıkımına başlandı. Apartmanın, işhanının, sinemanın metal aksamları, salonun koltukları söküldü. Sadece dış duvarları ayakta olan ve iskelelerin yıkımı gizlediği yapının yıkım kararı bir süre durduruldu. Kararın durdurulmuş olması kentin kültürüne büyük katkı sağlayan bu sivil mimari eserin korunmasına hiçbir fayda sağlamadı. 5 sene boyunca yıkılmadığı için kullanılmayan ve boş kalan yapı kendi halinde ölüme terk edildi. Kentin en eski sineması sessiz sedasız yok olmanın eşiğine geldi hatta geçti bile. Endüstriyel sit alanlarının alışveriş merkezlerine ve rezidanslara tahsis edilmeye başlandığı 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Eskişehir’de gönül isterdi ki Kılıçoğlu Sineması ayakta kalsın.
Hepimiz ne olacağını merakla beklerken hiç şaşırmayacağımız bir şekilde Kılıçoğlu Sineması’nı da bünyesinde barındıran iş hanında yangın çıktı. 2 saatte söndürülen yangın sonrası aslında binanın altıncı kez yandığı da öğrenildi. AVM furyasına Eskişehir’in de hızla katıldığı ve konumu itibari ile oldukça kıymetli bir yerde bulunan Kılıçoğlu Sineması’nda çıkan yangının normal sebeplerden olmadığını hepimiz az çok tahmin ediyoruz. Yangından dolayı giriş katı ve çatısı büyük oranda hasar gören, kent belleğinde çok önemli bir yere sahip Kılıçoğlu Sineması ya yıkılacak ya da tekrar kaderine terk edilerek çökmesi beklenecektir.
Emek ve Kılıçoğlu Sinemaları önemli bir mimari eser olmalarının yanı sıra kentin kültürel belleğini de oluşturmaktadırlar. Kılıçoğlu Sineması henüz tam anlamıyla yıkılmadı, hala ayakta. Emek’in kaderini paylaşmasını istemiyorsak bir an önce harekete geçmeliyiz. Çünkü “Yıkamıyorsak, yakarız. Her yer AVM olacak” zihniyeti çalışmalarına hiç ara vermiyor.
Kaynak: Yrd. Doç. Dr. Levent ŞENTÜRK / Eskiyeni Aylık Şehir Kültür Dergisi, sayı 46
